Rękawice robocze i ochronne

Rękawice są elementem odzieży ochronnej, ich zadaniem jest osłonięcie dłoni, lub dłoni i nadgarstków przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, szkodliwymi dla zdrowia i życia.

Podstawową normą obowiązującą dla rękawic roboczych i ochronnych jest PN-EN 420+A1:2012 Rękawice ochronne i metody badań , która określa wymagania i procedury badania w odniesieniu do konstrukcji rękawic i ich projektowania, odporności użytych materiałów na przenikanie wody, nieszkodliwość, wygody użytkownika, znakowania oraz informacji dołączanych przez producenta.

Rękawice robocze a ochronne

Rękawice określane jako robocze nie mają właściwości ochronnych. Zazwyczaj używamy ich tylko po to, by uniknąć zabrudzenia dłoni, jeśli istnieje zagrożenie oszkodzenia dłoni np. przerwania ciągłości powierzchni skóry wtedy należy wybrać rękawice ochronne.

Rękawice ochronne to te elementy odzieży, które mają chronić dłonie przez zagrożeniami w postaci min. substancji żrących, temperatury, czynników mechanicznych w postaci np. opiłków metalu.

 

 

 

Rozmiary rękawic zostały znormalizowane przez PN-EN 420+A1:2010 Rękawice ochronne - Wymagania ogólne i metody badań. Czyli tą samą normę, która określa wygodę, materiał itp. Wyróżniamy rozmiary od 6 do 11, pod uwagę bierzemy obwód dłoni, mierzony w mm, długość dłoni i minimalną długość rękawicy.

 

Ile razy zdarzyło się Wam oparzyć chwytając coś gorącego? Z pewnością więcej niż jeden raz, a takiej sytuacji można było uniknąć zakładając rękawice. W pierwszej kolejności myślisz pewnie o przypadkach w kuchni, ale w warsztacie, przy taśmie produkcyjnej czy w trakcie prac remontowych takie wypadki również się zdarzają. W kuchni wystarczy mieć rękawice kuchenne wykonane z trwałego poliestru, silikonu lub neoprenu. Ale nie o rękawice kuchenne tutaj chodzi, a o bezpieczeństwo. Wśród rękawic chroniących przed wysoką temperaturą znajdziemy rękawice para-aramidowe z dodatkiem bawełny lub poliamidu, o wysokiej odporności mechanicznej. Uważane za podstawową izolację termiczną, dają wysoki komfort pracy i świetne wyczucie dotykowe. Rękawice para-aramidowe występują również z dodatkiem bawełny i włókna węglowego, włókna węglowego oraz bawełnianą wyściółką, mogą być wzmocnione skóra na wewnętrznej stronie dłoni. Takie połączenie daje bardzo wysoką odporność mechaniczną i doskonałą izolację termiczną. Ciekawym i bardzo trwałym połączeniem są rękawice o budowie warstwowej, tutaj również mamy para-aramid, dodatkowo aluminium i bawełnę, a całość może pokrywać silikon. Takie rękawice mają bardzo wysoką odporność mechaniczną, drobne rozpryski stopionego metalu i doskonałą ochronę przed temperaturą. Ze względu na ilość i specyfikę użytych materiałów wyczucie dotykowe nie jest już tak precyzyjne, ale nadal mamy świetną chwytność. Rękawice termiczne wykonane z tkaniny, pokryte nitrylem z wyściółką poliestrową dają dobrą odporność mechaniczną i ochronę przed temp. 180°C, ale jest to ochrona krótkotrwała tzn do ok. 20sek.

 

Od 21 kwietnie 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dn 9 marca 2016r. w sprawie środkw ochrony indywidualnej, które uchyla dyrektywę Rady 89/686/EWG.

Na podstawie rozporządzenia wyróżnić możemy 3 kategorie.

Kategoria I

Rękawice robocze z kategorii I powinny być stosowane w przypadku minimalnego ryzyka. Rękawice nie wyróżniają się szczególnymi właściwościami, chodzi raczej o poprawę komfortu pracy. Ponieważ ich wytrzymałość chroni jedynie przed powierzchownymi ranami naskórka, temperaturą nie przekraczającą 50°C oraz przed środkami chemicznymi o delikatnym działaniu ( tutaj można wskazać środki czyszczące) oraz dłuższym kontakcie z wodą. Zakwalifikować można rekawice robocze, rękawice użyane do prac domowych, w ogrodzie, sprzątania i rękawice gospodarcze. Rękawice powinny spełniać wymagania norm EN420, ale nie muszą posiadać specjalnych certyfikatów, ich stosowanie nie wymaga testów w ośrodkach badawczych, więc ewnentualnymi atestami i certyfikatami zajmują się producenci we własnym zakresie.

Kategoria II

Rękawice ochronne stosowane w przypadku średniego ryzyka.

• chroniące przed uszkodzeniami mechanicznymi PN-EN 388
• chroniące przed chemikaliami
• rękawice chroniące przed zimnem i ciepłem do 100 °C

W kategorii II mamy już więcej wymagań, które muszą zostać spełnione by dopuścić produkt do sprzedaży i użytku. Rękawice muszą być poddane niezależnym testom i zatwierdzone przez Jednostkę Notyfikowaną. Tylko wybrane, zatwierdzone jednostki mogą wydawać znak CE, bez tego rękawic nie sprzedamy. Materiały i sposób wykonania rękawic jest juz bardziej wymagający, zaliczamy tutaj rękawice skórzane i wzmacniane skórą, rękawice ocieplane, rękawice antywibracyjne. Tak jak na obuwiu wymogiem są piktogramy, tak w przypadku rękawic powinny być w widocznym miejscu. Najlepiej by oznaczenia znalazły się na rękawicy, opakowaniu i w instrukcji obsługi.

Kategoria III

Rękawice należące do tej kategorii używane są w sytuacjach ryzyka wystąpienia poważnego i/lub trwałego uszkodzenia ręki, w tym oczywiście dłoni i przedramienia lub nieodwracalne szkody na zdrowiu u zagrożenie życia, np. z powodu wykonywanego zawodu, czynności w pracy.

• wysokie i niskie temperatury powyżej 100°C i poniżej -50°C
• chemikalia
• promieniowanie
• prąd elektryczny, wysokie napięcie
• szkodliwe czynniki biologiczne
• promieniowanie jonizujące

Podobnie jak w przypadku kategorii II obowiązkowe są testy i zatwierdzenie przez Jednostkę Notyfikowaną. Jakość zapewniana przez producenta musi być niezależnie sprawdzona. Informacje o organie przeprowadzającym ocenę znaleźć można obok znaku CE.

Tutaj ważne jest by podzielić rękawice uwzględniając rodzaj zagrożenia, na tej podstawie wyróżniamy:

• rękawice chroniące przed zagrożeniami mechanicznymi

• ​rękawice antyprzecięciowe metalowe i kevlarowe

• rękawice chroniące przed zagrożeniami chemicznymi i biologicznymi
• rękawice chroniące przed wysoką temperaturą

• rękawice spawalnicze

• rękawice chroniące przed niską temperaturą

• rękawice kriogeniczne

• ​​rękawice chroniące przed elektrycznością

• rękawice elektroizolacyjne
• rękawice antystatyczne (ESD)

• rękawice przeznaczone do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem
• rękawice antywibracyjne.

Rękawice robocze i ochronne podzielone są na kategorie i rodzaje, a te określają normy.

PN-EN 420+A1 - Norma określa podstawowe wymagania w odniesieniu do rękawic ochronnych w zakresie:

Rękawice ochronne - ogólne wymagania:

• znak firmowy producenta i oznaczenie wyrobu
• nieszkodliwość (np. ph materiałów, które musi być neutralne)
• uwzględnienie i przestrzeganie rozmiarówki
• wygoda użytkowania
• konstrukcja rękawicy
• pakowanie i składowanie
• oznaczenia, piktogramy, środki ostrożności, sposób przechowywania i konserwacji, czyszczenia

PN-EN 388 - rękawice ochronne chroniące przed zagrożeniami mechanicznymi.

Norma PN-EN 388 określa warunki jakie muszą spełniać rękawice II kategorii ryzyka czyli te zapewniające ochronę przed co najmniej jednym z następujących zagrożeń:

• ścieranie
• przecięcie
• rozdarcie
• przekłucie

Jeśli jest prawdopodobieństwo, że w trakcie wykonywanych prac może dojść do uszkodzenia skóry, a skutki będą poważniejsze niż tylko powierzchniowe zaleca się stosowanie rękawic spełniających PN-EN 388

Oznaczenia jakie powinny znaleźć się na rękawicach:

• Znak CE
• oznaczenie producenta
• numer lub nazwa handlowa
• rozmiar
• piktogram z podanymi poziomami ochrony i numerem normy

Temat nie jest przyjemny, ale bardzo istotny by zapewnić bezpieczeństwo pracowników i osób które mają doczynienia ze szkodliwymi i niebezpiecznymi czynnikami. Warto przeanalizować kilka kwestii, mogą tutaj pomóc prowadzone raporty, statystyki:

• stopień narażenia rąk pracowników na działanie czynnika lub czynników szkodliwych, czyt. częstość urazów
• rodzaj wykonywanej pracy
• rodzaj zagrożeń występujących na konkretnym stanowisku
• intensywność każdego z możliwych czynników szkodliwych

Logicznie więc patrząc na zagadnienie - dobieramy poziom ochrony w zakresie danego czynnika (ścieranie, przecięcie, przekłucie), tak by odpowiadał zagrożeniom i ich intensywności.

Gdyby sugerować się jedynie materiałem (co nie jest dobrym rozwiązaniem!), rękawice wykonane są najczęściej ze skór i tkanin (tzw. rękawice drelichowe wzmacniane skórą), tkanin powlekanych tworzywem sztucznym lub kauczukiem. Bawełna, poliester, poliamid, aramid, polietylen, włókno szklane oraz przędze mieszane wytworzone z udziałem wszystkich wymienionych surowców to również materiały z których wytwarzane są rękawice.

Odporność na przecięcie określamy w skali 5 stopni, gdzie 5 oznacza antyprzecięciowy materiał.

Test		Poziomy:
	1	2	3	4	5
Odporność na ścieranie a)	100	500	2000	8000
Odporność na rozcinanie b)	1,2	2,5	5	10	20
Odporność na rwanie c)	10	25	50	75
Odporność na przekłuwanie d)	20	60	100	150

 

PN-EN 1082-1 i PN-EN 1082-2 - rękawice ochronne chroniące przed przecięciami i ukłuciami nożami ręcznymi

PN-EN 381-7 - Rękawice ochronne chroniące przed przecięciem piła łańcuchową

PN-EN 511 - Rękawice ochronne chroniące przed zimnem

PN-EN 407 - Rękawice ochronne chroniące przed zagrożeniami termicznymi (gorąci i/lub ogień)

podziałów i oznaczeń jest wiele, poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych

PN-EN 659+A1 - Rękawice ochronne dla strażaków

PN-EN 61340-5-3 - Rękawice ESD - rękawice ochronne chroniące przyrządy elektroniczne przed elektrycznością statyczną określa właściwości ochronne przed elektrycznością statyczną opakowań niezbędne do ochrony przyrządów wrażliwych na wyładowania elektrostatyczne (ESDS) we wszystkich fazach produkcji, transportu i magazynowania.

PN-EN ISO 10819  - Rękawice ochronne chroniące przed ryzykiem, spowodowanym przez drgania (wibracje).