Wymogi i sposoby przygotowania magazynu, warsztatu do zimy

Polskie przepisy w sposób szczegółowy określają warunki pracy w okresie zimowym, jakie pracodawca ma zapewnić swoim pracownikom. Szczególne obowiązki ciążą na pracownikach działów BHP, którzy na ten czas powinny dysponować oceną ryzyka zawodowego pracowników aktualną do warunków, w jakich wykonywana jest praca. Przyjrzyjmy się przygotowaniom i kwestią, jakie muszą być zorganizowane w tym okresie.

Jednym z podstawowych warunków, jakie musi zapewnić pracodawca osobom pracującym wewnątrz budynków, jest właściwa temperatura w nich panująca. Minimalna dopuszczalna temperatura pracy w pomieszczeniach wynosi 14 stopni C. W przypadku biur, przy lekkiej pracy fizycznej próg temperaturowy jest jeszcze bardziej restrykcyjny i wynosi 18 stopni C.

Dużo więcej uprawnień przysługuje pracownikom, którzy swoje obowiązki wykonują na wolnej przestrzeni. W okresie zimowym (PIP w jednym z publikowanych na swoich stronach internetowych artykułów definiuje w ten przedział czasowy od 1 listopada do 31 marca) przy temperaturze powietrza niższej niż 10 stopni C, zatrudniający zobowiązany jest zapewnić pracownikom odzież ochronną, posiłki regeneracyjne, a także dostęp do ciepłych napojów. Przepisy określają, że posiłek regeneracyjny przysługuje osobom zatrudnionym na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, które wykonują wysiłek fizyczny, powodujący w trakcie zmiany roboczej wydatek energetyczny przekraczający 1500 kcal (6280kJ) u mężczyzn lub 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet [1] . Informacje na temat stanowisk, którym wydawane są posiłki, powinien jasno precyzować regulamin pracy zakładu.

Pracownik wykonujący pracę na zewnątrz musi mieć możliwość skorzystania z pomieszczenia, w którym będzie mógł się ogrzać lub zmienić odzież. Temperatura w takim pomieszczeniu nie może być niższa niż 16 stopni C. Jeśli nie ma możliwości zapewnić takiego pomieszczenia, pracodawca zobowiązany jest zapewnić dostęp pracownikom do koksowników, palenisk zewnętrznych z zachowaniem przepisów PPOŻ. Będą mogli się oni przy nich ogrzać.

Ogrzewając pomieszczenia, w których pracują ludzie przy wykorzystaniu strumienia ciepłego powietrza bądź systemów klimatyzacyjnych, należy pamiętać, by nawiew powietrza nie powodował przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy i co oczywiste był on oczyszczony z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia [2]. Nie wolno wyłączać urządzeń wentylacyjnych lub zatykać kanałów wentylacyjnych w celu podtrzymania ciepłoty pomieszczenia, może to skutkować kumulacją stężeń szkodliwych gazów i pyłów w pomieszczeniu.
W okresie przygotowawczym należy przeprowadzić kontrole techniczne instalacji centralnego ogrzewania, instalacji gazowych, elektrycznych, wodnych i kanalizacyjnych, przewodów wentylacyjnych, pokryć dachowych, zabezpieczeń PPOŻ. itp. Pozwoli to w porę wykryć uszkodzenia, które mogłyby mieć negatywny wpływ na pracę w obiektach, a których naprawa w okresie zimowym mogłaby być utrudniona lub nawet niemożliwa. 

W przypadku awarii systemów grzewczych lub ich braku warto skorzystać z nagrzewnic. Urządzenia te dostępne są na rynku w różnych wariantach, jednak dokonując zakupu, warto zaopatrzyć firmę w urządzenie o możliwie uniwersalnym zastosowaniu. Zatem dobrym wyborem będzie zakup nagrzewnicy, którą można stosować zarówno wewnątrz, jak i zewnątrz pomieszczeń. Dodatkowym, atutem, będzie możliwość swobodnego montażu, zawieszenia lub też ustawienia na stojaku takiego urządzenia. Należy zwrócić uwagę na posiadane przez produkt klasy bezpieczeństwa i ochrony, ewentualne dodatkowe certyfikaty.

W przypadku stwierdzonych po kontroli inspektora pracy zaniedbań związanych z warunkami pracy w zakładzie może zostać wydany nakaz wstrzymania pracy na stanowisku, na którym one panują, a także nałożeniem grzywny wahającej się od 1 tys. do 5 tys. złotych [1]
Pracownik ma prawo samodzielnie odmówić wykonania swoich obowiązków przy braku odpowiednich warunków pracy. W takim wypadku jego obowiązkiem jest złożenie zawiadomienia o wstrzymaniu się od pracy u swojego przełożonego, a w następnej kolejności do odstąpienia od niej.
W określonych wypadkach, gdy powstrzymanie się od pracy nie likwiduje zagrożenia dla pracownika związanego ze złymi warunkami panującymi w otoczeniu, ma on prawo po zgłoszeniu tej sytuacji przełożonemu, oddalić się od miejsca zagrożenia.

Zimą z racji krótszego i mniej intensywnego czasu nasłonecznienia, należy pamiętać o odpowiednich warunkach oświetleniowych stanowisk pracy. Należy o to zadbać nie tylko przez zastosowanie sztucznego oświetlenia, ale także poprzez czyszczenie okien, świetlików i lamp. Czyste okna mogą okazać się najprostszym sposobem na uzyskanie oszczędności na rachunkach za energię elektryczną w tym okresie słabego naświetlenia dziennego.

Przepisy zobowiązują pracodawców do tego, by w sezonie zimowym zapewniali bezpieczeństwo pracowników pracujących w obiektach przez usuwanie z dachu zwałów śniegu i sopli. Pracodawcy mogą w tym celu skorzystać z usług wyspecjalizowanych firm zewnętrznych lub zlecić to zadanie pracownikom. Wykonywanie odśnieżania dachu przez pracowników, może jednak przebiegać tylko pod pewnymi warunkami. Pracownicy skierowani do prowadzenia działań na wysokości muszą posiadać aktualne orzeczenie lekarskie, które potwierdzają brak przeciwwskazań do tego typu pracy. Nie obędzie się także bez szkolenia instruktażowego na tym stanowisku i poinformowaniu pracownika o ryzyku zawodowym przy odśnieżaniu. Osoba pracująca na wysokości musi zostać wyposażona w środki chroniące je przed upadkiem takie jak szelki z linką bezpieczeństwa lub urządzeniem samohamownym, kask i obuwie zabezpieczające przed poślizgnięciem się. Trzeba pamiętać także o zagrożeniu związanym z odśnieżaniem dla osób trzecich. Teren w strefie odśnieżania powinien zostać wygrodzony i oznakowany jako strefa niebezpieczna. Warto w tym celu wykorzystać plastikowe słupki łańcuchowe, ewentualnie plastikowe pachołki drogowe z taśmą odgradzającą do pachołków. Pomogą one odizolować osoby postronne od strefy zagrożonej spadającymi masami usuwanego śniegu i lodu, a także narzędziami.

Odśnieżanie i posypywanie dróg, parkingów, ścieżek komunikacyjnych dla osób pieszych, jak i pojazdów należy do obowiązków przedsiębiorcy. Pracodawca, specjalista BHP powinien w tym okresie wyznaczyć w zależności od wielkości obszaru, jaki trzeba nadzorować osoby odpowiedzialne za odśnieżanie i posypywanie terenu. Nie należy zapominać o sąsiadującym z terenem zakładu chodniku publicznym, za który także odpowiada zarządzający magazynem, obiektem.
Starając się przeciwdziałać śliskości, teren można posypywać dwoma rodzajami materiałów:

• środkami rozmrażającymi śnieg i lód;
• środkami zwiększającymi współczynnik tarcia (antypoślizgowe);

Wybierając środek do posypywania, trzeba pamiętać o jego wpływie na środowisko i możliwości jego usunięcia. Piasek wydaje się pod tymi względami możliwie najbardziej uniwersalnym środkiem. Jest stosunkowo tani, jego przechowywanie nie sprawia trudności, można to robić z powodzeniem w mobilnych kontenerach, pojemnikach, które w razie potrzeby łatwo ustawić w miejscu dogodnym dla pracownika posypującego teren. Materiał z których wykonane są pojemniki, pozwoli swobodnie eksponować je na zmienne warunki pogodowe przez wiele sezonów, a tworzywo nie zmienia swoich właściwości pod wpływem mrozu.

Podłogi wejść do pomieszczeń z powodu wnoszonego na nie śniegu, błota mogą także być przyczyną wypadków. By tego uniknąć, na posadzce powinny być rozmieszczone antypoślizgowe maty wejściowe, które zadbają o porządek i bezpieczeństwo pracowników.

Bibliografia:
[1] Państwowa Inspekcja Pracy – Bezpieczeństwo pracy zimą;
[2] Lesław Zieliński - Przygotuj pracowników i stanowiska pracy do zimy;